Орталық Азиядан табылған түнгі көбелектің жаңа түрі – Perigrapha belyalovi

Ғалымдар Оңтүстік-Шығыс Қазақстанның, Қырғызстан мен Өзбекстанның таулы аймақтарынан табылған, Perigrapha тұқымдасына жататын түнгі көбелектің жаңа түрін сипаттады.

Perigrapha belyalovi
Орталық Азиядан табылған түнгі көбелектің жаңа түрі – Perigrapha belyalovi
Сурет – Титова С.В.

Жаңа түр біздің әріптесіміз әрі досымыз – Қазақстанның белгілі натуралисі, зоолог және ботанигі, жабайы табиғатты суретке түсіруші, оператор және деректі фильмдер авторы, табиғатты насихаттаушы Олег Беляловтың құрметіне Perigrapha belyalovi деп аталды.

Олег Біләлов пен Сергей Титов, 2014 ж.
Сурет – Постников Николай

Perigrapha belyalovi құрғақ, тасты тау бөктерінде мекендейді, бұл жерлерде жусан мен сирек бұталар басым. Мұнда шамамен 750 метр биіктікте тіршілік ететін бұл түр өзіне ұқсас P. centralasiae түрмен қатар мекендейді, бірақ көлемімен сәл ірілеу және мұртшалары мен сыртқы жыныс ағзаларының ерекше құрылысы арқылы ерекшеленеді.

🔬 Жаңа түр бірқатар морфологиялық белгілермен, соның ішінде қанаттардың күрделі құрылымымен және ішкі ағзалардың ерекшеліктерімен анықталды, бұл түн көбелектердің тұқымдасына (Noctuidae) дәл жіктеу үшін өте маңызды.

Perigrapha belyalovi – Волынкин А. мен Некрасов А. жинақтарынан.

Бұл жаңалық Зоология Институтының қызметкерлерінің, атап айтқанда энтомология зертханасының жетекші ғылыми қызметкері Сергей Титовтың, кіші ғылыми қызметкер Руслан Рахимовтың және Қазақстан, Ресей, Венгрия және Ұлыбританияны қоса алғанда, әртүрлі елдердің ғалымдарының тығыз ынтымақтастығының арқасында мүмкін болды.

Көбелектің табылуы «Балқаш-Алакөл суалабы шөлейтті аймақтарындағы жабайы жануарларды сақтау және тұрақты пайдаланудағы қауіптерді бағалай отырып кадастрін жүргізу» жобасы аясындағы далалық зерттеулер жүргізу кезінде жүзеге асты.

Көбелектерге арналған жеңіл тұзақ
суретте солдан оңға қарай: Титов С., Постников Н. және Белялов О.

🌍 Бұл жаңалық Орталық Азия биоалуантүрлілігінің әлі де толық зерттелмегенін және Қазақстан бірегей табиғатының ерекше әлеуетін еске салады.

Тіпті XXI ғасырда да біз планетамыздың бұрын беймәлім, түн көлеңкесінде жасырынған тіршілік иелерін ашуды жалғастырып келеміз!

📖 Толығырақ: Ecologica Montenegrina журналы, №83 шығарылым (2025).

Titov, S. V., Volynkin, A. V., Tóth, B., & Rakhimov, R. D. (2025). Perigrapha belyalovi, a new species from Central Asia (Lepidoptera: Noctuidae: Noctuinae). Ecologica Montenegrina83, 1–11. https://doi.org/10.37828/em.2025.83.1

Сурет: Сергей Титов пен Николай Постников

02.06.2025

Бұл материалды Қазақстан Республикасы Зоология институтының сайтындағы БАҚ-та пайдаланған кезде түпнұсқа дереккөзге сілтеме міндетті түрде болуы қажет!

Әкімші