2025 жылғы 20 ақпанда Алматы қаласындағы Ботаникалық бақта орналасқан Ботаника және фитоинтродукция институты-ның базасында «Қазақстанның биоәртүрлілігі 2025» атты кездесу өтті. Іс-шара биолог-ғалымдарды, зоологтарды, ботаниктер мен экологтарды, сондай-ақ жабайы табиғатты фотобақылаумен айналысатын әуесқой зерттеушілерді біріктірді.
Іс-шараны ұйымдастырушылар: Ботаника және фитоинтродукция институты, Зоология институты, «Табиғатты қорғау биологиясы ашық зертханасы» халықаралық сарапшылар тобы, АСБК, ЮНЕСКО «Адам және биосфера» бағдарламасының Ұлттық комитеті, Қарағанды облыстық экологиялық мұражайы, «Барибаев көшесі, 36-үй» шығармашылық кеңістігі, BEGONIA дизайн-студиясы және The Twin Ducks бренді.
Кездесудің негізгі тақырыбы – Қазақстандағы азаматтық ғылым (Citizen Science) жобаларын дамыту. Волонтерлер қатысатын жобалардың табыстары сөз болды. Әсіресе iNaturalist жобасын дамытуға ерекше назар аударылды. «Қазақстанның биоәртүрлілігі» және «City Nature Challenge» байқауларының 2024 жылғы қорытындылары жарияланып, 2025 жылға арналған жаңа іс-шаралар жоспарланды.
Кездесудің ғылыми бағдарламасына мамандардың баяндамалары енгізілді:
- Александр Дубынин (Ботаника және фитоинтродукция институты) 2024 жылы iNaturalist платформасындағы Қазақстанның биоәртүрлілігі жөніндегі бақылауларды шолып өтті.
- Геннадий Дякин (орнитолог, фотограф) Алматы қаласындағы құстардың саны мен популяция динамикасы туралы баяндады.
- Павел Аджигильдяев (бердвотчер, деректер аналитигі) Қазақстандағы құстардың маусымдық қозғалыстарының диаграммасын ұсынды.
- Бектемир Осмонали (PhD, Ботаника және фитоинтродукция институты) маревтар өсімдіктерінің алуан түрлілігі мен экологиясы туралы баяндама жасады.
- Руслан Кастани (әуесқой натуралист, ҚазҰУ магистранты) өсімдіктерде тіршілік ететін вирустар, жәндіктер және бактериялар жайлы әңгімеледі.
- Полина Гудкова (б.ғ.к., Алтай мемлекеттік университеті) Оңтүстік Сібір мен Қазақстанның қауырсынды шөптеріне шолу жасады.
Ғылыми баяндамалардан кейін қатысушылар 2024 жылғы далалық зерттеулерін талқылап, 2025 жылға арналған жоспарларымен, соның ішінде биоәртүрлілікті сақтау бойынша бірлескен экспедициялар мен іс-шаралармен бөлісті.
«Қазақстанның биоәртүрлілігі 2024» байқауының қорытындылары бойынша жеңімпаздарға дипломдар мен сыйлықтар табысталды. Өткен жылы iNaturalist платформасында 3179 түрге тиесілі 37 018 расталған бақылаулар тіркеліп, бұл алдыңғы жылмен салыстырғанда 1,7 есе көп. Байқаудың маңызды нәтижесі – Қызыл кітапқа енген 139 түрдің 2500-ден астам кездесулерін тіркеу болды, бұл ғылыми зерттеулер мен табиғатты қорғау шараларына елеулі үлес қосады.
Кездесу азаматтық ғылым жобаларына деген жоғары қызығушылықты көрсетті және ғылыми қауымдастық пен табиғат әуесқойларының өзара іс-қимылының маңыздылығын растап отыр. Ұйымдастырушылар Қазақстанның биоәртүрлілігін бақылау және сақтауға бағытталған бастамаларды дамытуды жалғастырмақ.
Фотосуреттер: Дмитрий Копылов
11.03.2025